Veceras: Meteorska kisa

zanimljivo

Prekrasna nebeska pojava, meteorska kiša Perzeida večeras dosiže svoj vrhunac. Oni koji večeras upru pogled k nebu, nakon zalaska Sunca, a prije izlaska Mjeseca, moći će u jednom satu vidjeti 60 do 80 zvijezda padalica poznatih i kao suze sv. Lovre. Meteorska kiša nabolje će se vidjeti između dva sata ujutro i izlaska Sunca.

Meteoridi - sitne čestice veličine između zrnca pijeska i špekule, najveće težine od tek desetine grama. Kada se meteoroid slučajno sretne sa Zemljom, u sudaru sa Zemljinom atmosferom on izgara i nestaje. Međutim, brzina kojom ulijeće u taj sudar toliko je velika (oko 60 km u sekundi, ili 220.000 km na sat), da on doslovno zapali zrak oko sebe. Tako nastaje zvijezda padalica.
Kad promatramo Suze svetog Lovre, čini nam se da baš sve zvijezde padalice dolaze iz jedne te iste točke na nebu! Tu točku astronomi zovu radijant, i njen položaj točno su odredili na karti zviježđa. Radijant Perzeida nalazi se - u zviježđu Perzej.

Sveti Lovro živio je u 3. stoljeću u Rimu i bio je jedan od sedmorice uglednih rimskih đakona. Crkveno blago koje mu je bilo povjereno na čuvanje podijelio je siromasima, pa ga je rimski imperator Valerijan dao uhititi, mučiti i spaliti na roštilju. To se dogodilo 10. kolovoza 258. godine. Meteorska kiša Perzeida događa se upravo u dane mučeništva svetog Lovre, pa su ljudi toj pojavi dali ovo neobično ime.

Meteore narod zove zvezde padalice. Ako poželite nešto kad vidite zvezdu padalicu, želja će vam se ispuniti. Tako se veruje, a vi proverite. Svake vedre noći može da se vidi više meteora, ali ima dana kada ih je čitav roj i svi naizgled dolaze iz jednog područja na nebu. To područje se zove radijant. Prema sazvežđu iz koga prividno izviru, meteori dobijaju ime. Tako Perseidi dolaze iz sazvežđa Persej i otuda im ime. Otkud meteoroidi? Uglavnom od kometa. Svaki put kada kometa prođe blizu Sunca ona se topi i za sobom ostavlja trag čestica prašine. Vremenom se napravi čitav potok tih čestica. Kada Zemlja prođe kroz takav potok, čestice upadaju u njenu atmosferu, pale se i mi vidimo njihov blještavi trag. Roditelj Perseida je kometa 109 P/Swift-Tuttle, koja obiđe Sunce za oko 130 godina. Zadnji put pored Sunca ova kometa je prošla 1992. godine. Pošto se ona sad udaljava od Sunca roj njenih čestica je sve manji, a time iz godine u godinu opada i broj Perseida koje vidimo na našem nebu. Perseidi su aktivni (tj. Zemlja prolazi kroz roj čestica komete Swift-Tuttle) od 17. jula do 24. avgusta, ali najžešća njihova predstava je obično 12. avgusta. Tada ih po pravilu bude stotinak u jednom satu. Ali to važi samo za idealne osmatračke uslove i traje obično kraće od jednog sata. Brzina kojom ovi meteoroidi upadaju u našu atmosferu je 59 kilometara u sekundi. Ove godine maksimum Perseida se očekuje 12. avgusta oko 20:30 časova. Verovatno najstriji zapis o Perseidima potiče iz Kine. Jedno rano jutro 36-te godine naše ere kineski osmatrači su zabeležili preko 100 meteora za koje danas verujemo da su bili Perseidi. O Perseidima postoje zatim zapisi i iz VIII, IX, X i XI veka. I ovi zapisi dolaze sa dalekog istoka (iz Japana, Kine i Koreje).